تەخمىنەن ئوقۇش ۋاقتى 19 مىنۇت

بسم الله الرحمن الرحيم

ئادەم يەيدىغان خىتايلار

ئەسكەرتىش: بۇ يازمىدا خىتايلارنىڭ راستىنلا ئادەم يېيىشى ھەققىدىكى مەزمۇنلار بار بولۇپ، يۈرىكىڭىز ئاجىزراق بولسا ياكى تاماق يەۋاتقان بولسىڭىز بۇ ماقالىنى ھازىرچە ئوقۇماسلىقىڭىزنى تەۋسىيە قىلىمىز!

دۇنيادا كۆپىنچە قەۋملەرنىڭ تارىخىدا ئادەم يېيىش ھەققىدە ۋەھشىيلىكلەر يۈز بەرگەن ۋەقەلەر ئۇچراپ قالىدۇ. ھەتتا ئەرەبلەرنىڭ تارىخىدىمۇ بۇنداق ئەھۋاللار ئۇچرايدىغان بولۇپ، پەيغەمبىرىمىز مۇھەممەد ﷺ نىڭ تاغىسى ھەمزە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ شەھىد قىلىنغاندىن كېيىن بىر ۋەھشىي مۇشرىك ئايال تەرىپىدىن يۈرىكى سۇغۇرۇلغان ۋە يېيىش ئۈچۈن چىشلەنگەن. ئەمما بۇنداق ئەھۋاللار ناھايىتى كەمدىن-كەم ئۇچرايدۇ. خىتايلارنىڭ ئادەم يەيدىغانلىقى ھەققىدىكى ۋەھشىيلىكلەرنى باشقا قەۋملەرگە سۆزلەپ بەرگەندە، كۆپتۈرۈپ سۆزلەپ بېرىۋاتقاندەك، بىر-ئىككى ۋەقەلەلىكلەرنى كۆپەيتىپ سۆزلەۋاتقاندەك ياكى تارىختىكى خاتېرىلەرنى ئېلىپ كۈنىمىزدىكى زامانېۋىي خىتايلارنى ۋەھشىي دەپ ئۇۋال قىلىۋاتقانقاندەك چىراي ئىپادىسىدە بولىدىكەن. خىتايلارنىڭ ئادەم يېيىشى زادى قايسى سەۋىيەدە ئىكەنلىكىنى بىرئاز ئىلمىي ۋە پاكىتلىق تونۇشتۇرۇش ئۈچۈن تۆۋەندىكى بىرقانچە تېمىدا يازما تەييارلاندى. بۇ ھەقتە تېخىمۇ كۆپ مەلۇماتقا ئېرىشمەكچى بولسىڭىزمەۋلان ياسىننىڭ تۆۋەندىكى ۋىيدوسىنى ئاڭلاپ باقساڭلارمۇ بولىدۇ:

1.تۆت كلاسسىك ئەسەردىكى ئادەم يېيىش مەزمۇنلىرى

تۆۋەندىكى مەزمۇنلاردا، ھەر بىر مىسال ئۈچۈن ئەسلى تېكىست، ئۇيغۇرچە تەرجىمىسى، ۋەقە يۈز بەرگەن باب، شارائىت ۋە تەھلىل ئايرىم-ئايرىم بېرىلدى.

1) «سۇ بويىدا» (《水浒传》)

«سۇ بويىدا» ناملىق ئەسەر تۆت كلاسسىك ئەسەر ئىچىدە ئادەم يېيىش مەزمۇنى ئەڭ كۆپ ئۇچرايدىغان ئەسەر. بۇ قىلمىشلار بەزىدە رەھىمسىزلىكنى، بەزىدە قەھرىمانلىقنى ئىپادىلەش ئۈچۈن ئىشلىتىلگەن.

بىرىنچى مىسال: لى كۈي (李逵) نىڭ خۇاڭ ۋېنيې (黄文炳) نىڭ جىگىرىنى يېيىشى

• ئەسلى تېكىست (خەنزۇچە):

  那黄文炳最后一句话，正触犯了这黑旋风。只见他睁圆怪眼，倒竖虎须，吼一声，说：“你那贼驴，怕你不死！你正是‘灯蛾扑火，自来寻死！’”便把尖刀先从腿上割起，拣好的，就当面炭火上炙来下酒。割一块，炙一块，无片时，割了黄文炳，那李逵方才把刀割开胸膛，取出心肝，把来与众头领做醒酒汤。

• تەرجىمىسى:

  خۇاڭ ۋېنيېنىڭ ئاخىرقى سۆزى بۇ قارا قۇيۇننىڭ دەل غەزىپىنى قوزغىدى. ئۇنىڭ غەلىتە كۆزلىرىنى يوغان ئېچىپ، يولۋاسنىڭكىدەك بۇرۇتلىرىنى تىك تۇرغۇزۇپ، «ئەي ئوغرى ئېشەك، ئۆلمەي قالارمەنمۇ دەيسەن! سەن دەل ‘چىراققا ئۇرۇلغان پەرۋانەدەك، ئۆزۈڭ ئۆلۈم ئىزدەپ كەپسەن’! » دەپ ئۈنلۈك ۋارقىرىدى. شۇنداق دەپلا ئۆتكۈر پىچىقى بىلەن ئۇنىڭ يوتىسىدىن گوشنى كېسىشكە باشلىدى، ياخشىراق جايلىرىنى تاللاپ، شۇ يەردىكى چوغدا كاۋاپ قىلىپ ھاراققا ئىچتى. بىر پارچە كېسىپ، بىر پارچە كاۋاپ قىلدى، ئۇزۇن ئۆتمەي خۇاڭ ۋېنيېنى پارچە-پارچە قىلدى. ئاندىن لى كۈي پىچىقى بىلەن ئۇنىڭ كۆكرىكىنى يېرىپ، يۈرەك-جىگىرىنى ئېلىپ چىقىپ، باشقا يولباشچىلارغا ھاراق يېشىش شورپىسى قىلىپ بەردى.

• باب: 41-باب (第四十一回)

• شارائىتى: سۇڭ جياڭنى (宋江) قۇتقۇزۇش ئۈچۈن، لياڭشەن قەھرىمانلىرى جياڭجۇ شەھىرىگە ھۇجۇم قىلىدۇ. سۇڭ جياڭغا ئۆچمەنلىكى بار ئەمەلدار خۇاڭ ۋېنيې تىرىك تۇتۇلىدۇ. لى كۈي ئۇنىڭدىن قاتتىق نەپرەتلەنگەنلىكى ئۈچۈن، ئۇنى ئۆلتۈرۈپلا قالماي، كۆپچىلىكنىڭ ئالدىدا ئۇنىڭ گۆشىنى كاۋاپ قىلىپ يەيدۇ ۋە يۈرەك-جىگىرىنى باشقىلارغا سۇنىدۇ.

• تەھلىل: بۇ يەردە لى كۈي ئاكتىپ قەھرىمان سۈپىتىدە تەسۋىرلەنگەن بولسىمۇ، ئۇنىڭ بۇ قىلمىشى ئۇنىڭ يىرتقۇچلۇق، ۋەھشىي ۋە رەھىمسىز مىجەزىنى گەۋدىلەندۈرىدۇ. بۇ قىلمىش ئۆچ ئېلىشنىڭ ئەڭ چېكىگە يەتكەنلىكىنى، دۈشمەنگە بولغان نەپرەتنىڭ شىددەتلىكلىكىنى ئىپادىلەيدۇ. لى كۈي بۇ ئەسەردە ساداقەتمەن، ئەمما ئىنتايىن تاش يۈرەك بىر «قەھرىمان» دۇر.

ئىككىنچى مىسال: سۈن ئېرنياڭ (孙二娘) نىڭ مېھمانخانا دۇكىنى

• ئەسلى تېكىست (خەنزۇچە):

  武松道：“我见你这馒头馅内，有几根毛，一像人小便处的毛一般，因此，我猜忌了。”那妇人笑道：“客官，你那里认得。这是我家的黄牛，做馅的黄牛肉。…” 武松道：“你休要胡说。我从来走江湖，多听得人说道：‘大树十字坡，客人谁敢那里过？肥的切做馒头馅，瘦的却把去填河。’”

• تەرجىمىسى:

  ۋۇ سۇڭ: «سېنىڭ بۇ مانتاڭنىڭ قىيمىسى ئىچىدە بىر قانچە تال تۈك بار ئىكەن، ئادەمنىڭ ئاۋرەت يېرىنىڭ تۈكىگە ئوخشايدىكەن، شۇڭا گۇمانلاندىم» دېدى. ئۇ ئايال كۈلۈپ تۇرۇپ: «ھۆرمەتلىك مېھمان، سىز ئۇنداق ئەمەس. بۇ ئۆيىمىزدىكى سېرىق كالىنىڭ گۆشى، مانتىغا ئىشلەتكەن سېرىق كالا گۆشى…» دېدى. ۋۇ سۇڭ: «بەك قالايمىقان سۆزلىمە. مەن مۇساپىرچىلىقتا يۈرگەندە كىشىلەرنىڭ: ‘چوڭ دەرەخلىك كرىست يول ئېغىزىدىن قايسى مېھمان ئۆتۈشكە پېتىنار؟ سەمىزىنى مانتا قىيمىسى قىلار، ئورۇقىنى دەرياغا تاشلار’ دېگىنىنى كۆپ ئاڭلىغان» دېدى.

• باب: 27-باب (第二十七回)

• شارائىتى: ۋۇ سۇڭ (武松) سۈرگۈن بولۇپ كېتىۋاتقاندا، يولدا جاڭ چىڭ (张青) ۋە سۈن ئېرنياڭ (孙二娘) ئاچقان قارا دۇكانغا كىرىپ قالىدۇ. بۇ دۇكاندا ئۇلار مېھمانلارنى دورىلاپ ئۆلتۈرۈپ، مال-مۈلكىنى بۇلاپ، گۆشىنى مانتا قىيمىسى قىلىپ ساتاتتى. ۋۇ سۇڭ ئۇلارنىڭ ھىيلىسىنى سەزگەچكە، ئۇلارغا ئەسىرگە چۈشمەيدۇ، ئەكسىچە ئۇلار بىلەن دوستلىشىدۇ.

• تەھلىل: سۈن ئېرنياڭ ۋە جاڭ چىڭ لياڭشەننىڭ 108 باتۇرى قاتارىغا كىرگەن بولسىمۇ، ئۇلارنىڭ ئادەم گۆشى ساتىدىغان بۇ قىلمىشى پۈتۈنلەي سەلبىي، رەھىمسىز ۋە جىنايى قىلمىش ھېسابلىنىدۇ. ئەسەردە بۇنداق قىلمىشلار «جياڭخۇ» (江湖، مۇساپىرلار دۇنياسى) نىڭ رەھىمسىزلىكى ۋە خەتەرلىكلىكىنى ئىپادىلەش ئۈچۈن ئىشلىتىلگەن. ئۇلارنىڭ قەھرىمانلار قاتارىغا قېتىلىشى، لياڭشەننىڭ ئۆزىنىڭ قانچىلىك مۇرەككەپ بىر توپ ئىكەنلىكىنى كۆرسىتىپ بېرىدۇ.

2) «غەربكە ساياھەت» (《西游记》)

بۇ ئەسەردە ئالۋاستى-جىنلارنىڭ تاڭ راھىبىنىڭ گۆشىنى يەپ، مەڭگۈلۈك ھاياتقا ئېرىشمەكچى بولغانلىقى مەركىزىي تېما قىلىنغان. شۇڭا ئادەم يېيىش مەزمۇنلىرى ناھايىتى كۆپ.

بىرىنچى مىسال: ئاق سۆڭەك ئالۋاستى (白骨精) نىڭ ئادەم يېيىشى

• ئەسلى تېكىست (خەنزۇچە):

  那怪物在半空中，夸奖不尽道：“好个猴王！着然有眼！我那般变了去，他也还认得我。这些和尚，他去得快，若过此山，西下四十里，就不伏我所管了。若是被别处妖魔捞了去，好道就活活的能吃，却不干我事了？我必须捞他一捞。”

• تەرجىمىسى:

  ئۇ ئالۋاستى ھاۋادا توختىماي ماختاپ: «بۇ مايمۇن پادىشاھى چاغلۇقكەن! كۆزى ئۆتكۈركەن! مەن شۇنچە ئۆزگىرىپ كەتسەممۇ، يەنىلا مېنى تونۇۋالدى. بۇ راھىبلار تېز كېتىۋاتىدۇ، ئەگەر بۇ تاغدىن ئۆتۈپ، غەربكە قىرىق چاقىرىم ماڭسا، مېنىڭ باشقۇرۇشۇمدىن چىقىپ كېتىدۇ. ئەگەر باشقا يەردىكى ئالۋاستى-جىنلار تۇتۇۋالسا، ئۇنى تىرىك يەپ قويسا، بۇ مەن بىلەن مۇناسىۋەتسىز ئىش بولۇپ قالىدىغۇ؟ مەن چوقۇم ئۇنى بىر تۇتۇۋېلىشىم كېرەك» دېدى.

• باب: 27-باب (第二十七回)

• شارائىتى: ئاق سۆڭەك ئالۋاستى تاڭ راھىبىنىڭ گۆشىنى يېيىشنى ئارزۇ قىلىدۇ. ئۇ ئۈچ قېتىم ئۆزگىرىپ، گۈزەل قىز، ياشانغان ئايال ۋە ياشانغان ئەرنىڭ قىياپىتىگە كىرىپ ئۇلارنى ئالدىماقچى بولىدۇ. سۇن ۋۇكۇڭ (孙悟空) ئۇنىڭ ھىيلىسىنى ھەر قېتىم كۆرۈپ يېتىپ، ئۇنى ئۇرۇپ ئۆلتۈرىدۇ. بۇ ئالۋاستىنىڭ ئاساسلىق مەقسىتى تاڭ راھىبىنى يەپ، ئۆلمەس بولۇش ئىدى.

• تەھلىل: «غەربكە ساياھەت»تىكى بارلىق ئادەم يېگۈچى ئالۋاستىلار پۈتۈنلەي سەلبىي پېرسوناژلاردۇر. ئۇلارنىڭ ئادەم يېيىش ئىستىكى شەھۋەت، ھەسەت ۋە ئاچكۆزلۈكنىڭ سىمۋولى. بۇ قىلمىش ياخشىلىق بىلەن يامانلىقنىڭ كۈرىشىدە يامانلىقنىڭ ۋەكىلى سۈپىتىدە تەسۋىرلىنىدۇ. ئۇلارنىڭ مەقسىتى ئۆز نەپسىنى قاندۇرۇش بولۇپ، بۇ بۇددىزم ئىدىيىسىدىكى يامانلىقنىڭ ئىپادىسىدۇر.

يۇقارقى رەسىمدە كاۋاپچى خىتايلار لوزۇنكىغا «تاڭسىڭنىڭ گۆشى» دەپ يازغان ۋە ئاستىغا «قېرىمايدىغان گۆشنى تېتىپ بېقىشىڭلارنى قارشى ئالىمىز» دەپ يازغان.

ئىككىنچى مىسال: شىر-ئۆستەڭ دۆلىتى (狮驼国) دىكى ئالۋاستىلار

• ئەسلى تېكىست (خەنزۇچە):

  骷髅若岭，骸骨如林。人头发翙成毡片，人皮肉烂作泥尘。人筋缠在树上，干焦晃亮如银。真个是尸山血海，果然腥臭难闻。东边靠着墙，北边靠着壁，尽是人肉馒头，人肉包子。

• تەرجىمىسى:

  باش سۆڭەكلىرى تاغدەك دۆۋىلەنگەن، ئادەم سۆڭەكلىرى ئورمان كەبى تىزىلغان. ئادەم چاچلىرى بىر-بىرىگە يېپىشىپ كىگىزدەك بولۇپ كەتكەن، ئادەم تېرىسى ۋە گۆشلىرى چىرىپ لايغا ئايلانغان. ئادەم پەيلىرى دەرەخلەرگە ئېسىلغان بولۇپ، قۇپقۇرۇق ھالەتتە كۈمۈشتەك پارقىراپ تۇراتتى. بۇ ھەقىقەتەن جەسەت تاغلىرى ۋە قان دېڭىزى ئىدى، سېسىق پۇراق دىماقنى ياراتتى. شەرقىي ۋە شىمالىي تەرەپتىكى تام بويىدا، ھەممىسى ئادەم گۆشىدىن ياسالغان مانتا ۋە سامسىلار ئىدى.

• باب: 75-باب (第七十五回)

• شارائىتى: تاڭ راھىبى ۋە ئۇنىڭ شاگىرتلىرى شىر-ئۆستەڭ دۆلىتىگە كەلگەندە، بۇ يەرنىڭ ئۈچ چوڭ ئالۋاستى تەرىپىدىن ئىدارە قىلىنىدىغانلىقىنى، پۈتۈن شەھەرنىڭ ئادەم گۆشى بىلەن تولغانلىقىنى كۆرىدۇ. بۇ ئالۋاستىلار پۈتۈن دۆلەتتىكى ئىنسانلارنى يەپ تۈگەتكەن بولۇپ، بۇ يەر دوزاخقا ئايلانغان ئىدى.

• تەھلىل: بۇ تەسۋىر ئەسەردىكى ئەڭ قورقۇنچلۇق ۋە ۋەھشىي كۆرۈنۈشلەرنىڭ بىرى. ئۇ ئالۋاستىلارنىڭ رەھىمسىزلىكىنى ۋە يامانلىقنىڭ كۈچىنى ئەڭ يۇقىرى پەللىگە چىقىرىپ تەسۋىرلەيدۇ. بۇ، ياخشىلىقنىڭ غەلىبە قىلىشىدىن ئىلگىرىكى ئەڭ قاراڭغۇ ۋەزىيەتنى سىمۋول قىلىدۇ. بۇ يەردىكى ئادەم يېيىش قىلمىشى ھېچقانداق سەۋەبسىز، پەقەت يامانلىقنىڭ تەبىئىتىدىن كەلگەن ۋەھشىيلىكتۇر.

3) «ئۈچ پادىشاھلىق ھەققىدە قىسسە» (《三国演义》)

بۇ ئەسەردە ئادەم يېيىش كۆپ ئۇچرىمايدۇ، ئەمما بىر قېتىملىق تەسۋىر ئىنتايىن چوڭقۇر تەسىر قالدۇرغان.

لىيۇ ئەن (刘安) نىڭ ئايالىنى ئۆلتۈرۈپ لىيۇ بېي (刘备) نى مېھمان قىلىشى

• ئەسلى تېكىست (خەنزۇچە):

  當日殺一貆，還在林中。當下劉安聞豫州牧至，欲尋野味供食，一時不能得，乃殺其妻以食之。玄德曰：“此何肉也？”安曰：“乃狼肉也。”玄德不疑，乃飽食了一頓，天晚就宿。至曉將去，往後院取馬，忽見一婦人殺於廚下，臂上肉已都割去。玄德驚問，方知昨夜食者，乃其妻之肉也。

• تەرجىمىسى:

  ئۇ كۈنى بىر بۆرە ئوۋلىغان بولۇپ، ئۇ تېخى ئورماندا ئىدى. لىيۇ ئەن يۈجۇ ۋالىيسىنىڭ كەلگەنلىكىنى ئاڭلاپ، ياۋايى ھايۋان گۆشى تېپىپ مېھمان قىلماقچى بولدى، لېكىن ۋاقتىنچە تاپالمىدى، شۇنىڭ بىلەن ئايالىنى ئۆلتۈرۈپ ئۇنىڭغا تاماق قىلىپ بەردى. شۈەندې (لىيۇ بېي): «بۇ نېمە گۆش؟» دەپ سورىدى. لىيۇ ئەن: «بۇ بۆرە گۆشى» دېدى. شۈەندې گۇمانلانماي، تويغۇچە يەپ، كېچىدە شۇ يەردە قوندى. ئەتىسى تاڭ ئاتقاندا يولغا چىقىش ئۈچۈن ئارقا ھويلىغا ئات ئالغىلى بارغاندا، تۇيۇقسىز ئاشخانىدا بىر ئايالنىڭ ئۆلتۈرۈلگەنلىكىنى، ئۇنىڭ بىلىكىدىكى گۆشنىڭ ھەممىسىنىڭ كېسىۋېلىنغانلىقىنى كۆردى. شۈەندې ھەيران قېلىپ سورىغاندىن كېيىن، ئاندىن تۈنۈگۈن كەچتە يېگىنىنىڭ ئۇنىڭ ئايالىنىڭ گۆشى ئىكەنلىكىنى بىلدى.

• باب: 19-باب (第十九回)

• شارائىتى: لىيۇ بېي ساۋ ساۋ (曹操) تەرىپىدىن مەغلۇپ قىلىنغاندىن كېيىن قېچىپ يۈرگەندە، لىيۇ ئەن ئىسىملىك بىر ئوۋچىنىڭ ئۆيىگە كىرىپ قالىدۇ. لىيۇ ئەن لىيۇ بېينىڭ «خەلقپەرۋەر»لىكىگە قايىل بولغانلىقى ئۈچۈن، ئۆيدە مېھمان قىلغۇدەك نەرسە تاپالماي، ئۆز ئايالىنى ئۆلتۈرۈپ، ئۇنىڭ گۆشىنى «بۆرە گۆشى» دەپ لىيۇ بېيغا يېگۈزىدۇ.

• تەھلىل: بۇ ئەسەردىكى ئەڭ تالاش-تارتىشلىق مەزمۇنلارنىڭ بىرى. بۇ يەردە ئادەم يېيىش قىلمىشى لىيۇ ئەننىڭ لىيۇ بېيغا بولغان چېكىدىن ئاشقان ساداقىتىنى ۋە ئۆزىنى پىدا قىلىش روھىنى ئىپادىلەش ئۈچۈن ئىشلىتىلگەن. لىيۇ بېي بۇ ئىشتىن خەۋەر تاپقاندىن كېيىن قاتتىق تەسىرلىنىدۇ، كېيىن ساۋ ساۋمۇ بۇ ئىشنى ئاڭلاپ لىيۇ ئەنگە ئىنئام بېرىدۇ. شۇڭلاشقا، بۇ قىلمىش ئەينى ۋاقىتتىكى «ساداقەتمەنلىك» ۋە «ئىنسانپەرۋەرلىك» قىممەت قارىشى ئاستىدا، گەرچە ۋەھشىي بولسىمۇ، ئاكتىپ مەنىدە تەسۋىرلەنگەن. بۇ، فېئوداللىق ئەخلاق قارىشىنىڭ ئادەم تەبىئىتىنى قانچىلىك بۇرمىلايدىغانلىقىنى كۆرسىتىپ بېرىدۇ.

---

2.باشقا خىتاي كلاسسىك ئەسەرلىرىدىكى ئادەم يېيىش مەزمۇنلىرى

تۆۋەندە باشقا 20 كلاسسىك ۋە تارىخىي ئەسەردىكى ئادەم يېيىش ھەققىدىكى مىساللار بېرىلدى.

1. «ساراڭنىڭ خاتىرىسى» (《狂人日记》 - لۇشۈن):

• تېكىست: 我翻开历史一查，这历史没有年代，歪歪斜斜的每页上都写着‘仁义道德’几个字。我横竖睡不着，仔细看了半夜，才从字缝里看出字来，满本都写着两个字是‘吃人’！
• تەرجىمىسى: تارىخنى ئېچىپ قارىسام، بۇ تارىختا يىلنامە يوق ئىكەن، ھەر بىر بەتتە قىيپاش قىلىپ ‘ئىنسانپەرۋەرلىك ۋە ئەخلاق’ دېگەن سۆزلەر يېزىلغان. مەن قانداق قىلساممۇ ئۇخلىيالمىدىم، يېرىم كېچىگىچە تەپسىلىي قارىغاندىن كېيىن، ئاندىن خەتلەر ئارىسىدىن باشقا خەتلەرنى كۆرۈۋالدىم، پۈتۈن كىتابقا ‘ئادەم يېيىش’ دېگەن ئىككى خەت يېزىلغان ئىكەن!
• تەھلىل: بۇ بىۋاسىتە ئادەم يېيىش ئەمەس، بەلكى فېئوداللىق ئەخلاق-قائىدىلىرىنىڭ ئىنسان تەبىئىتىنى يەپ تۈگىتىدىغانلىقىغا قىلىنغان سىمۋوللۇق تەنقىد. پۈتۈن خىتاي جەمئىيىتىنى «ئادەم يەيدىغان» جەمئىيەت دەپ ئېنىق كۆرسىتىپ بەرگەن ئەڭ مۇھىم ئەسەر.

1. «زۇ جەمەتى سالنامىسى» (《左传》):
   • تېكىست: 析骸以爨，易子而食。
   • تەرجىمىسى: سۆڭەكلەرنى پارچىلاپ ئوتۇن قىلدى، بالىلارنى ئالماشتۇرۇپ يېدى.
   • شارائىت: مىلادىدىن ئىلگىرىكى 594-يىلى، چۇ دۆلىتى سۇڭ دۆلىتىنى قورشاۋغا ئالغاندا، شەھەردە ئاچارچىلىق يۈز بېرىپ، كىشىلەر ئۆز بالىسىنى يېيىشكە كۆڭلى قىيمىغاچقا، باشقىلار بىلەن بالىلىرىنى ئالماشتۇرۇپ يېگەن. بۇ، ئۇرۇش ئاپىتىنىڭ پاجىئەسىنى ئىپادىلەيدۇ.
2. «تارىخىي خاتىرىلەر» (《史记》 - سىما چيەن):
   • تېكىست: 秦末大乱，人相食。
   • تەرجىمىسى: چىن سۇلالىسىنىڭ ئاخىرقى مەزگىللىرىدە چوڭ مالىمانچىلىق بولۇپ، كىشىلەر بىر-بىرىنى يېدى.
   • تەھلىل: بۇ، ئۇرۇش ۋە قالايمىقانچىلىق مەزگىلىدىكى ئاچارچىلىقنىڭ ئاقىۋىتى. سەلبىي ۋە پاجىئەلىك ئەھۋال سۈپىتىدە خاتىرىلەنگەن.

1. «خەننامە» (《汉书》):
   • تېكىست: 人相食，死者过半。
   • تەرجىمىسى: كىشىلەر بىر-بىرىنى يېدى، ئۆلگەنلەر يېرىمدىن ئېشىپ كەتتى.
   • تەھلىل: ئاچارچىلىق ۋە تەبىئىي ئاپەت يىللىرىدىكى ئىجتىمائىي كرىزىسنىڭ خاتىرىسى.
2. «كېيىنكى خەننامە» (《后汉书》):
   • تېكىست: 士卒饥疫，人相食。
   • تەرجىمىسى: ئەسكەرلەر ئاچلىق ۋە يۇقۇملۇق كېسەلدىن قىرىلدى، كىشىلەر بىر-بىرىنى يېدى.
   • تەھلىل: ھەربىي ھەرىكەتلەر كەلتۈرۈپ چىقارغان پاجىئەلىك ئاقىۋەت.
3. «يېڭى تاڭنامە» (《新唐书》):

• تېكىست: 黄巢攻陷长安，百姓皆食于贼。
• تەرجىمىسى: خۇاڭ چاۋ چاڭئەننى ئىشغال قىلغاندا، پۇقرالارنىڭ ھەممىسى ئىسيانچىلار تەرىپىدىن يېيىلدى.
• تەھلىل: خۇاڭ چاۋ قوزغىلىڭى تارىختىكى ئەڭ ۋەھشىي ئادەم يېيىش خاتىرىلىرىنىڭ بىرى. ئۇلار ئادەم گۆشىنى سىستېمىلىق ھالدا ھەربىي ئوزۇقلۇق قىلغان. پۈتۈنلەي سەلبىي ۋە رەھىمسىز قىلمىش.

1. «ئەينەك ئارقىلىق ئىدارە قىلىش» (《资治通鉴》):
   • تېكىست: 隋末乱，人相食，道路断绝。
   • تەرجىمىسى: سۈي سۇلالىسىنىڭ ئاخىرىدىكى مالىمانچىلىقتا، كىشىلەر بىر-بىرىنى يېدى، يوللار تاقىلىپ قالدى.
   • تەھلىل: سۇلالە ئالماشقاندىكى قالايمىقانچىلىقنىڭ ئومۇمىي ئىجتىمائىي تەرتىپنى ۋەيران قىلغانلىقىنىڭ ئىسپاتى.
2. «جىن سۇلالىسى تارىخى» (《晋书》):
   • تېكىست: 八王之乱，中原大饥，人相食。
   • تەرجىمىسى: سەككىز شاھزادە مالىمانچىلىقىدا، ئوتتۇرا تۈزلەڭلىكتە چوڭ ئاچارچىلىق بولۇپ، كىشىلەر بىر-بىرىنى يېدى.
   • تەھلىل: سىياسىي تۇراقسىزلىقنىڭ خەلقنى قانداق پاجىئەگە دۇچار قىلىدىغانلىقىنىڭ مىسالى.

1. «لياۋ سۇلالىسى تارىخى» (《辽史》):
   • تېكىست: 军中无食，乃食人。
   • تەرجىمىسى: قوشۇندا ئوزۇق قالمىغاچقا، ئادەم يېدى.
   • تەھلىل: ئۇرۇش شارائىتىدىكى چېكىدىن ئاشقان مەجبۇرلۇق.
2. «يۈەن سۇلالىسى تارىخى» (《元史》):
   • تېكىست: 河南大饥，人相食。
   • تەرجىمىسى: خېنەن ئۆلكىسىدە چوڭ ئاچارچىلىق يۈز بېرىپ، كىشىلەر بىر-بىرىنى يېدى.
   • تەھلىل: تەبىئىي ئاپەت ۋە ھۆكۈمەتنىڭ ئاجىزلىقىدىن كېلىپ چىققان پاجىئە.
3. «مىڭ سۇلالىسى تارىخى» (《明史》):
   • تېكىست: 崇祯末，河南大饥，人相食，剖心摘肝。
   • تەرجىمىسى: چۇڭجېننىڭ ئاخىرقى يىللىرىدا، خېنەندە چوڭ ئاچارچىلىق بولۇپ، كىشىلەر بىر-بىرىنى يېدى، كۆكرەكنى يېرىپ يۈرەك-جىگەرنى ئالدى.
   • تەھلىل: سۇلالىنىڭ ئاخىرقى مەزگىلىدىكى ئىجتىمائىي ۋەيرانچىلىقنىڭ ئەڭ يۇقىرى پەللىسى.
4. «سۈي سۇلالىسى پادىشاھى ياڭدىنىڭ ھەشەمەتلىك سەرگەردانلىقى» (《隋炀帝艳史》):
   • تېكىست: 麻叔谋蒸食小儿。
   • تەرجىمىسى: ما شۇمۇ كىچىك بالىلارنى ھوردا پۇشۇرۇپ يېدى.
   • تەھلىل: بۇ ئەمەلدارنىڭ رەھىمسىزلىكى ۋە ئەخلاقىي چىرىكلىكىنى ئىپادىلەيدۇ. بۇ يېيىش ئاچارچىلىقتىن ئەمەس، بەلكى كېسەل روھىي ھالەتتىن كەلگەن.

1. «فېڭشېن يەنيى» (《封神演义》):
   • تېكىست: 比干被剖心。
   • تەرجىمىسى: بىگەننىڭ يۈرىكىنى ئوپېراتسىيە قىلىپ ئالدى.
   • تەھلىل: جۇ پادىشاھىنىڭ رەھىمسىزلىكىنى كۆرسىتىدۇ، گەرچە بىۋاسىتە يېيىش بولمىسىمۇ، ئادەم ئەزاسىغا قىلىنغان ۋەھشىيلىك.
2. «قىزىق پاراڭلار» (《聊斋志异》):
   • تېكىست: 夜叉啖人。
   • تەرجىمىسى: يەشا (ئالۋاستى) ئادەم يەيدۇ.
   • تەھلىل: كۆپلىگەن ھېكايىلەردە، ئالۋاستى ۋە جىنلارنىڭ ئادەم يېيىشى تەسۋىرلىنىپ، يامانلىق ۋە ۋەھشىيلىك ئىپادىلىنىدۇ.
3. «يۆ فېينىڭ ھاياتى» (《说岳全传》):

• تېكىست: 金兵掠人而食。
• تەرجىمىسى: جىن ئەسكەرلىرى ئادەملەرنى بۇلاپ يەيتتى.
• تەھلىل: دۈشمەن قوشۇنىنىڭ ۋەھشىيلىكىنى، تاجاۋۇزچىلارنىڭ رەھىمسىزلىكىنى تەسۋىرلەش ئارقىلىق، مىللىي نەپرەتنى قوزغاش مەقسەت قىلىنغان.

1. «جۇاڭزى» (《庄子》):
   • تېكىست: 窃钩者诛，窃国者为诸侯，诸侯之门仁义存焉。
   • تەرجىمىسى: ئىلمەكنى ئوغرىلىغان ئۆلتۈرۈلىدۇ، دۆلەتنى ئوغرىلىغان شاھزادە بولىدۇ، شاھزادىنىڭ دەرۋازىسىدا بولسا ‘ئىنسانپەرۋەرلىك ۋە ئادالەت’ بار.
   • تەھلىل: بۇمۇ لۇشۈنگە ئوخشاش سىمۋوللۇق «ئادەم يېيىش» نى تەنقىد قىلىش. يەنى، كىچىك ئوغرى جازالىنىدۇ، ئەمما پۈتۈن دۆلەتنى بۇلاپ، خەلقنى ئەزگەنلەر ئەخلاقلىق سانىلىدۇ. بۇ چوڭ «ئادەم يېيىش» تۇر.
2. «موزى» (《墨子》):
   • تېكىست: 今岁凶，民冻馁者众。
   • تەرجىمىسى: بۇ يىل ئاچارچىلىق بولدى، توڭلاپ ئۆلگەن ۋە ئاچ قالغانلار كۆپ.
   • تەھلىل: بۇ خىل خاتىرىلەر ئادەتتە ئادەم يېيىشنىڭ كېلىپ چىقىش شارائىتىنى كۆرسىتىدۇ.
3. «شەرقىي جۇ سۇلالىسىدىكى دۆلەتلەر» (《东周列国志》):
   • تېكىست: 易牙烹其子以献于齐桓公。
   • تەرجىمىسى: يى يا ئۆز ئوغلىنى پىشۇرۇپ چى خۇەنگۇڭغا تەقدىم قىلدى.
   • تەھلىل: بۇ، پادىشاھنىڭ كۆڭلىنى ئېلىش ئۈچۈن قىلىنغان ئەڭ چېكىدىن ئاشقان قىلمىش. بۇ يەردىكى ئادەم يېگۈچى يى يا، ساداقەتسىز ۋە رەھىمسىز بىر شەخس سۈپىتىدە ئەيىبلىنىدۇ. چى خۇەنگۇڭ بۇنى يەپ تۇرۇپمۇ ئۇنى جازالىمىغانلىقى ئۈچۈن تەنقىدلىنىدۇ.
4. «دېڭچېڭ خاتىرىلىرى» (《登州琐录》):
   • تېكىست: 明末，登州大饥，人食人，父食子，夫食妻。
   • تەرجىمىسى: مىڭ سۇلالىسىنىڭ ئاخىرىدا دېڭجۇدا چوڭ ئاچارچىلىق بولۇپ، ئادەم ئادەمنى يېدى، ئاتا بالىسىنى، ئەر ئايالىنى يېدى.
   • تەھلىل: ئىنسانىي تىراگېدىيەنىڭ ئەڭ يۇقىرى پەللىسى، ئائىلە ئەخلاقىنىڭمۇ يىمىرىلگەنلىكىنى كۆرسىتىدۇ.

1. «جەنۇبىي كەنتتىكى دېھقانچىلىقنى توختىتىش خاتىرىلىرى» (《南村辍耕录》):
   • تېكىست: 元末，军中缺粮，人肉公开售卖，名曰‘想肉’。
   • تەرجىمىسى: يۈەن سۇلالىسىنىڭ ئاخىرىدا قوشۇندا ئاشلىق كەمچىل بولۇپ، ئادەم گۆشى ئاشكارا سېتىلدى، ئۇنىڭغا ‘سېغىنىش گۆشى’ دەپ نام بېرىلدى.
   • تەھلىل: ئۇرۇش قالايمىقانچىلىقىدا ئادەم يېيىشنىڭ نورمال بىر ئىشقا ئايلىنىپ قالغانلىقىنىڭ، ھەتتا بازاردا سودىلانغانلىقىنىڭ قورقۇنچلۇق خاتىرىسى. بۇ، جەمئىيەتنىڭ پۈتۈنلەي ۋەيران بولغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ.

---

خىتاي كلاسسىك ئەدەبىياتى ۋە تارىخىي خاتىرىلىرىدىكى «ئادەم يېيىش» مەزمۇنلىرىنى تۆۋەندىكىدەك تۈرگە ئايرىش مۇمكىن:

1. ئاچارچىلىق ۋە مەجبۇرلۇق تۈپەيلىدىن يېيىش: بۇ ئەڭ كۆپ ئۇچرايدىغان ئەھۋال بولۇپ، ئۇرۇش، تەبىئىي ئاپەت ياكى سىياسىي قالايمىقانچىلىق كەلتۈرۈپ چىقارغان ئاچارچىلىقتا كىشىلەر ھايات قېلىش ئۈچۈن بىر-بىرىنى يېگەن. بۇ پاجىئەلىك ۋە سەلبىي ئەھۋال سۈپىتىدە خاتىرىلەنگەن.
2. نەپرەت ۋە ۋەھشىيلىكنى ئىپادىلەش ئۈچۈن يېيىش: «سۇ بويىدا» دىكى لى كۈي ۋە «غەربكە ساياھەت»تىكى ئالۋاستىلارغا ئوخشاش، بۇ يەردە ئادەم يېيىش دۈشمەنگە بولغان ئۆچمەنلىكنى ياكى ئۆزىنىڭ ۋەھشىي تەبىئىتىنى نامايان قىلىش ئۈچۈن ئىشلىتىلگەن. بۇلارنىڭ بەزىلىرى (لى كۈي) مۇرەككەپ قەھرىمان سۈپىتىدە، يەنە بەزىلىرى (ئالۋاستىلار) پۈتۈنلەي سەلبىي پېرسوناژ سۈپىتىدە تەسۋىرلەنگەن.
3. ساداقەت ياكى رەھىمسىزلىكنى ئىپادىلەش ئۈچۈن يېيىش: «ئۈچ پادىشاھلىق»تىكى لىيۇ ئەننىڭ ئايالىنى ئۆلتۈرۈپ مېھمان قىلىشى ساداقەتنىڭ چېكىنى ئىپادىلىسە، «شەرقىي جۇ سۇلالىسىدىكى دۆلەتلەر»دىكى يى يا نىڭ ئوغلىنى پىشۇرۇپ بېرىشى ھوقۇققا ئىنتىلىشنىڭ ۋەھشىيلىكىنى ئىپادىلەيدۇ. بۇلار ئەينى دەۋردىكى ئەخلاق قاراشلىرىنىڭ بۇرمىلانغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ.
4. سىمۋوللۇق «يېيىش»: لۇشۈننىڭ ئەسىرىگە ئوخشاش، بۇ يەردە «ئادەم يېيىش» فېئوداللىق تۈزۈم ۋە ئەخلاقنىڭ ئىنسان تەبىئىتىنى بوغۇپ، ئىنسانلارنى مەنىۋى جەھەتتىن يەپ تۈگىتىدىغانلىقىغا قارىتىلغان كۈچلۈك تەنقىد.

---

3.يېڭى خىتاي دۆلىتىدىن كېيىنكى خىتايلارنىڭ ئادەم يېيىش ۋەقەلىرى

1949-يىلى خىتاي كومپارتىيەسى ھاكىمىيەت قۇرغاندىن كېيىن، خىتاي چوڭ قۇرۇقلۇقىدا كەم دېگەندە ئىككى قېتىم كەڭ كۆلەملىك ئادەم يېيىش ۋەقەسى يۈز بەرگەن. گەرچە خىتاي ھۆكۈمىتى بۇنى قەستەن يوشۇرۇپ كەلگەن بولسىمۇ، تارىخىي دەلىللەر ۋاقىتنىڭ ئۆتۈشىگە ئەگىشىپ داۋاملىق ئاشكارىلانماقتا. بۇ ۋەقەلەرنىڭ بىرى 1959-يىلىدىن 1961-يىلىغىچە بولغان «چوڭ ئاچارچىلىق» مەزگىلىدە يۈز بەرگەن بولسا، يەنە بىرى 1968-يىلى «مەدەنىيەت ئىنقىلابى» مەزگىلىدە گۇاڭشى ئۆلكىسىدە يۈز بەرگەن. بۇ ئىككى قېتىملىق ئادەم يېيىشنىڭ سەۋەبى تۈپتىن پەرقلىق: بىرى ھايات قېلىش ئۈچۈن بولغان ئاچلىقتىن كېلىپ چىققان پاجىئە بولسا، يەنە بىرى سىياسىي نەپرەت ۋە «سىنىپىي كۈرەش» ئىدېئولوگىيەسى تۈرتكىسىدە يۈز بەرگەن ۋەھشىيلىكتۇر.

1) چوڭ ئاچارچىلىق مەزگىلىدىكى ئادەم يېيىش (1959-1961)

بۇ مەزگىلدىكى ئادەم يېيىش ۋەقەلىرى تەبىئىي ئاپەتتىن ئەمەس، بەلكى پۈتۈنلەي «ئىنسان ئاپىتى» (人祸) دىن كېلىپ چىققان. «چوڭ سەكرەپ ئىلگىرىلەش»، «خەلق كوممۇنىلىرى» قاتارلىق خاتا سىياسەتلەر، ھەر دەرىجىلىك ئەمەلدارلارنىڭ ئاشلىق مەھسۇلاتىنى يالغان مەلۇم قىلىشى، دېھقانلارنىڭ ئېغىز ئاشلىقى ۋە ئۇرۇقلۇقلىرىنىمۇ مەجبۇرىي يىغىۋېلىشى، ھەمدە ئاچارچىلىق يۈز بەرگەندىن كېيىن دېھقانلارنىڭ قېچىپ تىلەمچىلىك قىلىشىنى قاتتىق چەكلىشى نەتىجىسىدە، پۈتۈن مەملىكەتتە تەخمىنەن 30-40 مىليون ئادەم ئاچلىقتىن ئۆلگەن ۋە بۇ جەرياندا ئادەم يېيىشتەك ئېچىنىشلىق پاجىئەلەر كەڭ كۆلەمدە يۈز بەرگەن.

ئەنخۇي ئۆلكىسى (安徽省):

ئەنخۇي ئاچارچىلىق ئەڭ ئېغىر بولغان ئۆلكىلەرنىڭ بىرى. ئەنخۇي ئۆلكىلىك جامائەت خەۋپسىزلىكى نازارىتىنىڭ собиқ مۇئاۋىن نازىرى يىن شۇشېڭنىڭ (尹曙生) ئاشكارىلىشىچە، 1961-يىلى 4-ئايدىكى بىر دوكلاتتا، 1959-يىلىدىن بۇيان پۈتۈن ئۆلكىدە 1289 قېتىم «ئالاھىدە دېلو» (يەنى ئادەم يېيىش دېلوسى) يۈز بەرگەنلىكى خاتىرىلەنگەن.

• فېڭياڭ ناھىيەسى (凤阳县): بۇ ناھىيەدە ئاچارچىلىقتا 157 مىڭدىن ئارتۇق ئادەم ئۆلۈپ، 2404 ئائىلە پۈتۈنلەي قىرىلىپ كەتكەن. 63 قېتىم ئادەم يېيىش ۋەقەسى خاتىرىلەنگەن. مەسىلەن، داميەن كوممۇنىسىدىكى چېن جاڭيىڭ (陈章英) ۋە ئۇنىڭ يولدىشى ئۆزلىرىنىڭ 8 ياشلىق ئوغلىنى بوغۇپ ئۆلتۈرۈپ يەۋالغان. ئەينى ۋاقىتتىكى ناھىيەلىك پارتكوم سېكرېتارى بۇنى «ئىنقىلابىي سىياسىي ۋەقە» دەپ بېكىتىپ، 63 ئادەمنى مەخپىي تۇتۇپ، 33 ئادەمنى تۈرمىدە ئۆلتۈرۈۋەتكەن.
• بو ناھىيەسى (亳县): ئەينى ۋاقىتتىكى يەرلىك كادىر لياڭ جىيۈەننىڭ (梁志远) خاتىرىلىشىچە، بۇ ناھىيەدە «بىرەر كوممۇنادىمۇ ئادەم يېمىگەن ئەھۋال يوق، بەزى چوڭ ئەترەتلەردە ھەتتا ھېچقانداق بىر كەنت قالماي ئادەم يېگەن». ئاتا-ئانىلار ئۆلگەن بالىلىرىنى، بالىلار ئۆلگەن ئاتا-ئانىسىنى يېگەن، ھەتتا ئاتىسى ئۆز ئوغلىنى ئۆلتۈرۈپ يېگەن ئىشلارمۇ بولغان. 1960-يىلى ئەتىيازدا، ھەتتا ئادەم گۆشى بازىرىمۇ پەيدا بولۇپ، بەزىلەر ئادەم گۆشىنى توڭگۇز گۆشى دەپ ساتقان.

سىچۈەن ئۆلكىسى (四川省):

سىچۈەن ئاچارچىلىقتا ئەڭ كۆپ ئادەم ئۆلگەن ئۆلكە بولۇپ، تەخمىنەن 10-12 مىليون ئادەم ئۆلگەن.

• دېڭ شياۋپىڭنىڭ جىيەنى، سىچۈەننىڭ سابىق ئەمەلدارى دېڭ زىلىنىڭ (邓自力) ئەسلىمىسىدە مۇنداق دېيىلگەن: «يىبىن شەھىرىدە بالىلارنى ئالداپ ئۆيىگە ئەكىرىپ، ئۆلتۈرۈپ پىشۇرۇپ، كوچىدا توشقان گۆشى دەپ ساتقان ئىشلار يۈز بەردى».
• «قەبرىگاھ» (《墓碑》) ناملىق كىتابتا خاتىرىلىنىشىچە، گۇەن ناھىيەسىدىكى (灌县) پەن سۇخۇا (潘素华) ئىسىملىك بىر ئايال، يولدىشى سۇغا چۈشۈپ ئۆلگەندىن كېيىن، شۇ كۈنى كەچتە قەبرىنى قېزىپ، يولدىشىنىڭ بېشى، قول-پۇتلىرىنى كېسىپ، ئىچكى ئەزالىرىنى ئېلىپ ئۆيىگە قايتىپ پىشۇرۇپ يېگەن، ئارقىنى «ئېيىق سۆڭىكى» دەپ ساتقان.
• يىڭجىڭ ناھىيەسىدە (荥经县) ئاھالىنىڭ يېرىمى ئۆلگەن، بەزى كەنتلەردە بىر تىرىك جان قالمىغان. يەرلىك دېھقانلارنىڭ ئەسلىشىچە، بىر ئايال بىر ياشتىن ئاشقان ئۆلگەن بالىسىنى قازانغا سېلىپ پىشۇرۇپ يېگەن ھەمدە قىزىنىمۇ يېيىشكە چاقىرىپ: «ئەي سەت خوتۇن، يېمىسەڭ ئاچلىقتا ئۆل!» دەپ تىللىغان. يەنە بىر ئايال ئۆلگەن بالىسىنى دەپنە قىلغاندىن كېيىن، يەيدىغان نەرسە تاپالماي، قايتىدىن قېزىۋېلىپ يەۋالغان.

گەنسۇ ئۆلكىسى (甘肃省):

گەنسۇدىمۇ ئاچارچىلىق ئىنتايىن ئېغىر بولغان. سابىق ئەمەلدار لى لېينىڭ (李磊) ئەسلىمىسىدە:

• لىنشيا ئوبلاستىدا (临夏州) 588 ئادەم 337 جەسەتنى يەۋەتكەن. بىر دېھقان بەي يىنۇ (白一努) ئىلگىرى-كېيىن بولۇپ 8 ئادەمنىڭ جەسىتىنى يېگەن، بۇنىڭ ئىچىدە ئۆزىنىڭ دادىسى، ئايالى ۋە قىزى بار. يەنە بىر دېھقان لى گاليۇ (李尕六) ئۆزىنىڭ ئۆلگەن ئىككى بالىسىنى يېگەن، ئۇ ئۆلگەندىن كېيىن، ئۇنىڭ جەسىتىنى باشقىلار يېگەن.

خېنەن ئۆلكىسى (河南省):

خېنەننىڭ شىنياڭ رايونى (信阳地区) «شىنياڭ ۋەقەسى» دەپ ئاتالغان پاجىئەگە دۇچ كەلگەن بولۇپ، بىر مىليوندىن ئارتۇق ئادەم ئۆلگەن.

• يەرلىك كىشىلەرنىڭ ئەسلىشىچە، بىر يېزىدا بىر ئائىلىدە چوڭلار ئۆلۈپ كەتكەندىن كېيىن، 8 ياشتىن 12 ياشقىچە بولغان ئۈچ بالا ئاتا-ئانىسىنىڭ جەسىتىنى يەپ بىر قانچە ئاي ھايات قالغان. كېيىن ئۇلارنىڭ ئۆيىدىن بىر دۆۋە ئادەم سۆڭىكى تېپىلغان. بالىلارنىڭ ئېيتىشىچە، «ئادەمنىڭ تاپىنى بىلەن ئالىقىنى ئەڭ يېيىشلىك ئىكەن».
• ئەڭ ئېچىنىشلىق يېرى شۇكى، شىنياڭدىكى ئاشلىق ئامبارلىرىدا 1 مىليارد جىڭدىن ئارتۇق ئاشلىق ساقلىنىۋاتقان بولسىمۇ، ھۆكۈمەت ئامبارنى ئېچىپ خەلققە ياردەم بەرمىگەن. نۇرغۇن كىشىلەر ئاشلىق ئامبىرىنىڭ يېنىدا ئولتۇرۇپ: «كومپارتىيە، رەئىس ماۋ، بىزنى قۇتقۇز!» دەپ ۋارقىراپ، شۇ يەردىلا ئاچلىقتىن ئۆلگەن.

2) مەدەنىيەت ئىنقىلابى مەزگىلىدىكى ئادەم يېيىش (گۇاڭشىدىكى ۋەقەنى مەركەز قىلىپ)

1968-يىلى يازدا، گۇاڭشى ئۆلكىسىدە (广西省) يۈز بەرگەن ئادەم يېيىش ۋەقەلىرى ئاچارچىلىقتىن ئەمەس، بەلكى «سىنىپىي كۈرەش» ئىدېئولوگىيەسى كەلتۈرۈپ چىقارغان سىياسىي نەپرەت ۋە ۋەھشىيلىكتىن بولغان. بۇ يەردە ئادەم يېيىش «سىنىپىي دۈشمەن»گە بولغان نەپرەتنى ئىپادىلەيدىغان، ئۆزىنىڭ «ئىنقىلابىي مەيدانى»نى ئىسپاتلايدىغان بىر خىل سىياسىي مۇراسىمغا ئايلانغان.

يازغۇچى جېڭ يى (郑义) نىڭ «قىزىل ئابىدە» (《红色纪念碑》) ناملىق كىتابىدا بۇ ۋەقەلەر تەپسىلىي خاتىرىلەنگەن. گۇاڭشىدىكى ئادەم يېيىش دولقۇنىنى ئۈچ باسقۇچقا بۆلۈشكە بولىدۇ:

1. باشلىنىش باسقۇچى: يوشۇرۇن، قورقۇنچلۇق ھالەتتە ئېلىپ بېرىلغان. قاتىللار كېچىدە ئۆلۈكلەرنىڭ يۈرەك-جىگەرلىرىنى ئوغرىلىقچە ئېلىپ، ئۆيىدە يوشۇرۇن پىشۇرۇپ يېگەن.
2. يۇقىرى پەللە باسقۇچى: ئاشكارا، ھەشەم-دەرىجە بىلەن ئېلىپ بېرىلغان. «دۈشمەن»نى ئۆلتۈرگەندىن كېيىن، ھەتتا تىرىك تۇرۇپلا قورساقنى يېرىپ، يۈرەك-جىگەرنى ئېلىش تېخنىكىسى «مۇكەممەللەشكەن». باشلامچىلار يۈرەك، جىگەر ۋە جىنسىي ئەزالارنى ئېلىپ كەتكەندىن كېيىن، قالغان گۆشنى باشقىلار تالاپ يېگەن. بۇ جەرياندا قىزىل بايراقلار لەپىلدەپ، شوئارلار توۋلانغان.
3. ساراڭلىشىش باسقۇچى: بۇ بىر خىل «ئاممىۋى ھەرىكەت»كە ئايلانغان. ھەر قېتىم «تەنقىد-كۈرەش» يىغىنى ئاچقاندا، چوقۇم ئادەم ئۆلتۈرۈلگەن ۋە يېيىلگەن. ئادەم يىقىلىشى بىلەنلا، كىشىلەر ئالدىن تەييارلاپ قويغان پىچاقلىرى بىلەن ئۈستىگە بېسىپ، قايسى يېرىنى تۇتۇۋالسا، شۇ يېرىنى كېسىپ ئالغان. ھەتتا «ئادەم گۆشى زىياپىتى» (人肉筵席) ئۆتكۈزۈلۈپ، ئادەم گۆشى، يۈرەك-جىگەرلىرىدىن تۈرلۈك تاماقلارنى ئېتىپ، ھاراق ئىچىپ، كۆڭۈل ئاچقان. ھەتتا ۋۇشۈەن ناھىيەلىك (武宣县) ئىنقىلابىي كومىتېتنىڭ ئاشخانىسىدىمۇ ئادەم گۆشى قاينىتىلغان.

كونكرېت مىساللار:

• مۇئەللىمنىڭ ئوقۇغۇچىلار تەرىپىدىن يېيىلىشى: ۋۇشۈەن ئوتتۇرا مەكتىپىنىڭ ئوقۇتقۇچىلىرى ۋە مەكتەپ مۇدىرى «تەنقىد» قىلىنىپ ئۆلتۈرۈلگەندىن كېيىن، ئوقۇغۇچىلار ئۇلارنىڭ يۈرەك-جىگەرلىرىنى مەكتەپ ھويلىسىدا كاۋاپ قىلىپ يېگەن.
• تىرىك ئادەمنىڭ ئەزاسىنى كېسىش: بىر «سىنىپىي دۈشمەن»نى ئۆلتۈرۈشتىن بۇرۇن، بىرەيلەن ئۇنىڭ جىنسىي ئەزاسىنى كېسىۋالماقچى بولغاندا، ئۇ: «مېنى ئاۋۋال ئۆلتۈرۈپ بولۇڭلار، ئاندىن كېسىڭلار!» دەپ يالۋۇرغان، ئەمما ئۇلار پەرۋا قىلماي، تىرىك تۇرۇپلا كېسىۋالغان.
• ئايال مىلىتسىيانىڭ ۋەھشىيلىكى: ۋۇشۈەنلىك چېن ۋېنليۇ (陈文留) ئىسىملىك بىر ئايال مىلىتسىيا 6 ئادەمنىڭ جىگىرىنى يېگەن، ھەمدە 5 ئەرنىڭ جىنسىي ئەزاسىنى كېسىپ ھاراققا چىلاپ، «بۇ بەدەننى قۇۋۋەتلەيدۇ» دېگەن.
• ئەمەلدارلارنىڭ قاتنىشىشى: بۇنداق ۋەھشىيلىككە يەرلىك ھۆكۈمەتنىڭ بەزى كادىرلىرىمۇ بىۋاسىتە قاتناشقان ياكى ئىلھاملاندۇرغان. سىياڭ كوممۇنىسىنىڭ قوراللىق بۆلۈم باشلىقى ئادەم ئۆلتۈرۈپ جىگەر يېگەندىن كېيىن، باشقىلارنىمۇ يېيىشكە ئۈندەپ، «ئادەم جىگىرىنى يېسەڭلار باتۇر بولۇپ كېتىسىلەر» دېگەن.

بۇ مەزگىلدە پۈتۈن گۇاڭشىدا ئاز دېگەندە 421 ئادەمنىڭ يېيىلگەنلىكى خاتىرىلەنگەن. بۇ ۋەقەلەر، سىياسىي ئىدېئولوگىيەنىڭ ئىنسان تەبىئىتىنى قانچىلىك دەرىجىدە بۇرمىلاپ، ئىنساننى ۋەھشىي ھايۋاندىنمۇ بەتتەر قىلىۋېتەلەيدىغانلىقىنىڭ ئەڭ قورقۇنچلۇق ئىسپاتىدۇر.

خۇلاسە

كۆرگىنڭىزدەك، خىتايلارنىڭ ئادەم يېيىشى باشقا دۇنيا ئىنسانلىرىدا ئۇچرىمايدىغان دەرىجىدە بولۇپ، تارىختىكى ئەڭ يۇقىرى دەرىجىدە باھالىنىدىغان 4 كىلاسسىك ئەسەرلىرىدىن تارىتىپ يۈزلىگەن ئەسەرلىرىدە خاتېرىلەنگەندىن باشقا يەنە يېڭى ختاي دۆلىتى قۇرۇلغاندىن كېيىنمۇ داۋاملىق يۈز بېرىپ تۇرغان. مۇشۇنداق رەزىل مىللەتنى مىڭ يىللارچە غەربكە كېڭىيىىشىدىن توسۇپ تۇرغان شەرقىي تۈركىستانلقلاردەك مۇرابىت مۇسۇلمانلارغا، پۈتۈن تۈرك مىللەتلەر ۋە پۈتۈن ئىسلام ئالەمى رەھمەت ئېيتىشى ۋە ھەققىدە دۇئا قىلىشى كېرەك.

مىھرىبان اللە شەرقىي تۈركىستان خەلقىدىن، مۇشۇ رەزىل خىتايلارغا قارشى تۇرۇپ شەھىد بولغانلىرىغا رەھىم قىلسۇن، ئالىي ماقاملارغا ئېرىشتۇرسۇن، ھېلىھەم زۇلۇم ئىچىدە قالغان شەرقىي تۈركىستانلىقلارغا ئۆزى ھامىي ۋە ياردەمچى بولسۇن، ھەقىقەت ئۇ اللە دۇئا قىلغۇچىلارنى ناھايىتى ئاڭلىغۇچى زاتتۇر، ئامىن!

پايدىلانغان ماتېرىياللار:

https://www.epochweekly.com/b5/378/13562.htm

https://www.rfa.org/mandarin/zhuanlan/zhuantixilie/1949nianhouzhongguoderenchirenshijian/renchiren-04142014105954.html

https://www.rfa.org/mandarin/zhuanlan/zhuantixilie/1949nianhouzhongguoderenchirenshijian/renchiren-04142014134539.html

https://www.rfa.org/mandarin/zhuanlan/zhuantixilie/1949nianhouzhongguoderenchirenshijian/xql-04152014152704.html

https://www.rfa.org/mandarin/zhuanlan/zhuantixilie/1949nianhouzhongguoderenchirenshijian/xql-04152014153240.html

https://www.rfa.org/mandarin/zhuanlan/zhuantixilie/1949nianhouzhongguoderenchirenshijian/xql-04152014154747.html

https://minzhuzhongguo.org/?p=16877

https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%B9%BF%E8%A5%BF%E6%96%87%E9%9D%A9%E5%B1%A0%E6%9D%80